Schilderij frist hersencellen weer op

Henk veert op bij een filmpje van dravende paarden, een ander herkent de watertoren in Den Helder. Als de muziek van Glen Miller klinkt, wordt een onrustige heer vanmiddag eindelijk kalm. Hij trompettert mee: ,,pa-pe-diebe dabe da. In the mood, ta-da!”.

Ze hebben allemaal last van dementie in verpleeghuis De Biltse Hof in Bilthoven. Drijven op oude herinneringen. Het lijkt wel magie hoe mensen opfleuren en gaan vertellen als ze beelden van vroeger zien; plekjes waar ze warme herinneringen aan bewaren. Het magisch interactief schilderij waar dit op verschijnt is speciaal ontwikkeld voor mensen met dementie. Maar ook de verpleging, vrijwilligers, familie, vrienden en de mantelzorgers hebben er baat bij, vertelt maker Ruurd Bell van illi engineering. Want door samen met bewoners te graven in het geheugen, leer je ook de mensen beter kennen. Het schilderij is meer dan een digitaal fotolijstje. In het ’toverscherm’ worden de persoonlijke profielen van bewoners bewaard en afgespeeld. Het vertelt het levensverhaal van iemand met familiefoto’s, favoriete muziek en filmpjes. Zo worden weggezakte herinneringen naar boven gehaald. Familieleden kunnen een persoonlijk profiel aanmaken via internet. Bell en zijn bedrijf beheren op afstand de inhoud van het schilderij. Voormalig benzinepomphouder Henk uit Nieuwe Wetering komt helemaal los als er filmpjes van paarden met pianomuziek worden getoond. „Ik had wel zes paarden en heb altijd veel gereden en gesprongen. Trollex was een goede springer.” Daarvoor leek hij een beetje weg te suffen bij André Rieu, terwijl hij muziekliefhebber is. „Ik speelde piano: Chopin.” Maar die paarden, dat is het. „Als ik hier mensen met paarden zie dan bloedt mijn hart. Ik zou er zo op willen springen, maar dat lukt niet met die rolstoel.”

Hun verhaal

Mensen met dementie vertellen via het interactieve schilderij hun verhaal. „Er komen gesprekken los met soms stille bewoners”, zegt verzorgdende Maaike Tiele. „Ze begrijpen de wereld om zich heen soms niet meer. Dan geeft dit rust en ontspanning. Maar door met mensen door hun verleden te bladeren krijgen mensen ook het gevoel dat ze er toe doen door wat ze hebben gedaan.” Muziek is een van de laatste elementen die bij dementie het brein verlaten. Zingen en muziek luisteren helpt mensen actief te houden. Voor de een is het een kinderliedje, voor de ander jazz of Jimi Hendrix op Woodstock. Een bewoner vraagt al de hele middag aandacht voor zijn ouders die dinsdag toch zouden komen. Waar ze toch blijven. Of ze een ongeluk hebben gehad. „Vertel me wat er is gebeurd”, roept hij dramatisch uit. Hij is een jazzman ontdekken we. Ruurd zoekt Glen Miller op en dat is meteen raak. Hij toetert vrolijk mee en is afgeleid uit zijn onrust. „De Ramblers, heb je de Ramblers ook?”